Sinh ra trong một gia đình có truyền thống nho học, thân phụ là Cụ Bùi Tập, thân mẫu là Cụ Nguyễn Thị My (Từ Minh Doãn Nhân), từ nhỏ Cụ là người hiếu học, con đường khoa cử sớm đỗ đạt, khoa thi hương năm Bính Ngọ (1906) Cụ đỗ Cử nhân. Từ năm 1911, Cụ được bổ nhiệm các chức vụ khác nhau trong triều đình nhà Nguyễn như: TRI PHỦ, ÁN SÁT, TUẦN PHỦ, HÌNH BỘ THƯỢNG THƯ. Trong thời gian làm quan, Cụ nổi tiếng là người có tài và đức, thanh liêm chính trực, yêu thương dân chúng, chăm lo cho đời sống của Nhân dân, được Nhân dân kính trọng và luôn thể hiện tinh thần yêu nước sâu sắc, kiên quyết đấu tranh bảo vệ sự công bằng, bảo vệ các phong trào yêu nước.
Cụ Bùi Bằng Đoàn, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Đại tướng Võ Nguyên Giáp sau lễ phong tướng chiều ngày 28/05/1948 tại Nà Lọm, Định Hoá, Thái Nguyên
Xuất phát từ tấm lòng yêu nước, thương dân đó, Cụ đã tin tưởng và đi theo con đường cách mạng mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vạch ra cho dân tộc Việt Nam. Ngày 17/11/1945, ngay sau khi cách mạng tháng Tám thành công, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi thư mời Cụ làm cố vấn:
"…Để giúp thêm ý kiến trong công việc hưng lợi,
trừ hại cho nước nhà dân tộc".
Với tinh thần của một nhân sĩ yêu nước, khi tham gia cách mạng, trải qua nhiều vị trí khác nhau, Cụ luôn dốc hết tâm và tài phục vụ cho cách mạng.
Vào tháng 01 năm 1946, Cụ được bầu làm đại biểu Quốc hội của tỉnh Hà Đông; tháng 11 năm 1946, Cụ đã được Quốc hội Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tín nhiệm bầu giữ chức Trưởng Ban Thường Trực Quốc hội (tương đương Chủ tịch Quốc hội bây giờ). Và, Chủ tịch Mặt trận Liên Việt.
Giữ cương vị Trưởng Ban Thường Trực Quốc hội trong thời kỳ toàn quốc kháng chiến, Cụ Bùi Bằng Đoàn luôn ở bên cạnh Chính phủ và tham dự các cuộc họp của Hội Đồng Chính phủ để góp ý kiến với Chính phủ trong mọi công tác kháng chiến. Thời gian ấy, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Cụ Bùi Bằng Đoàn như hai người bạn tri kỷ để lo công việc cho Nhân dân và đất nước.
Năm 1947, chiến dịch Thu Đông thắng lợi, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi thơ tặng Cụ Bùi Bằng Đoàn với ý nghĩa sâu xa là báo cáo với Quốc hội, quốc dân, đồng bào về chiến công oanh liệt ở mặt trận:
"Đọc sách chim rừng vào cửa đậu
Phê văn hoa núi ghé nghiên soi
Liền tin thắng trận dồn chân ngựa
Nhớ Cụ thơ xuân tặng một bài"
Hồ Chí Minh.
"Thiết Thạch nhất tâm phù chủng tộc
Non sông muôn dặm giữ cơ đồ
Biết Ngài việc nước không hề rảnh
Vung bút thành thơ đuổi giặc thù"
Bùi Bằng Đoàn.
Từ tháng 8/1948 mặc dù lâm bệnh nặng nhưng Cụ vẫn theo dõi tình hình trong nước và quốc tế, Cụ thường xuyên gửi thư thăm hỏi Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chính phủ, Ban Thường trực Quốc hội và đóng góp nhiều ý kiến vì lợi ích của Nhân dân. Do tuổi cao sức yếu, bệnh tình ngày càng trầm trọng, Cụ từ trần ngày 13/4/1955 (Tức ngày 21 tháng 3 năm Ất Mùi - 1955). Thể theo nguyện vọng của Cụ Bùi Bằng Đoàn lúc sinh thời, ngày 15/4/1955 Quốc hội và Chính phủ đã tổ chức Lễ Quốc tang tại quê hương để Cụ an nghỉ tại Nghĩa trang Nhân dân xã Liên Bạt nay là xã Ứng Thiên.
Ghi nhận công lao to lớn của Cụ với đất nước, với Nhân dân, Đảng và Nhà nước đã tặng thưởng Huân Chương Độc lập hạng Nhất, Huân Chương Kháng chiến hạng Nhất cho cụ Bùi Bằng Đoàn.
Ban chấp hành Trung ương Đảng, Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ nước Cộng hòa xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Thành phố Hà Nội tổ chức xây dựng Khu lưu niệm Trưởng ban Thường trực Quốc hội Bùi Bằng Đoàn tại thôn Bặt Chùa, xã Ứng Thiên, thành phố Hà Nội là việc làm rất ý nghĩa và cần thiết, đây là công trình chào mừng kỷ niệm 80 năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa (nay là nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, 06/01/1946-06/01/2026)./.
Một số hình ảnh về Nhà Thờ Thiệu Đức Đường tại thôn Bặt Chùa xã Ứng Thiên, thành phố Hà Nội nơi thờ phụng tiên tổ họ Bùi.